Cuma günü İranlı seçmenler, seçimlerin ikinci turunda ülkelerin devam organındaki bir kişinin kim ayrılacağını belirleyecek.
Hamaney’in himaye ettiği ve 1913’te öldürülen Merhum Başkan İbrahim Raisi’nin yerine, iki rakip grup yakın adaylar arasından yeni bir cumhurbaşkanı seçecekler: az kayıtlı siyasi reformcu Masoud Pezeshkian ve katı görüşlü eski nükleer savaşcı Saeed Jalili. Mayıs ayında bir helikopter kazası.
İlk turdaki düşük katılım ve seçimlerin nihai tercihine ilişkin spekülasyonlar, ikinci tur seçimin ise gelecekte izleyeceği bakış açısı açısından önemli konular oldu.
Peki Cuma günü karşı karşıya gelen iki aday kimler ve seçmenlerin temel endişeleri neler?
Pezeshkian vs Jalili: Önemli konuşma noktaları
Pezeshkian, kampanya sırasında diğer dağıtımlar ve reformist isimlerle aynı safta yer aldı.
Onun geniş kapsamlı savunucusu, İran’ın dünya güçleriyle 2015’te nükleer anlaşmaya imza atan ve atom programlarının büyük ölçüde kısıtlanması karşılıklı yaptırımların işleyişini sağlayan eski Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Şık oldu.
Kalp cerrahı Pezeshkian Salı günü televizyonda yayınlanan bir tartışmada Batı tarafından uygulanan yaptırımların İran ekonomisine ciddi zararlar verdiğini söyledi. Son dört yılda yüzde 40’lık enflasyon ve artan yoksulluk oranlarına dikkat çekildi.
“Birçoğunun sokaklarda yalvardığı bir dünya çapında” dedi ve yönetiminin “hemen” yaptırımlarının kaldırılmasıya çalışmak için çalışacağını ve ekonomiyi “onarmaya” söz verebileceğini söyledi.
2015 yılındaki politikalarına karşı çıkan karşı rakip Pezeshkian’ın katı rakibi Jalili, Salı günkü tartışma sırasında ABD’nin kendi tutarlılıklarını “yerine getirilen biz tutarlılıkla aynı düzeyde” yerine getirmesi olduğunu söyledi. Rakibini yaptırımlarının yönetime yönelik herhangi bir plan olmadığı için kınadı ve nükleer anlaşma görüşmelerine devam edebileceklerini söyledi.
1980’lerdeki İran-Irak savaşında büyük kayıplar yaşadıktan sonra “Yaşayan Şehit” olarak anılan ve Batılı diplomatlar arasında uzun uzun konuşmaları ve sert suratıyla tanınan Celili, aynı zamanda sigorta sağlayarak ülkenin borsa piyasasını destekleme vaadinde bulundu. stokların yanı sıra yerel sanayilere mali destek.
Dördüncü kez başkanlığa aday oluyor.
Ayetullah kimi tercih ediyor?
Bazı siyasi analistler, Tahran’ın bazı krizlerinin gidişatını bir reformistin başkanlığıyla çözmesi nedeniyle Pezeshkian’ın bu seçimde geçirdiği zamandan beri rejimen ana aday olarak öğrenildi.
Ancak bu seçimde başka bir reformcu olan Masoud Pezikian’ın yakın çalışma arkadaşları arasında yer alan siyasi analist Abbas Abdi, Euronews’e rejimin onu açık bir favori olarak görmediğini, bunun yerine Pezeshkian’ın başkanlık döneminde barışçıl yapmak zorunda olduğunu söyledi. kampanya.
“İran’da birleşik bir politikanın sağlanamaması ve diğer politikanın değişmesi nedeniyle Pezeshkian’ın seçimini memnuniyetle karşıladıklarını düşünüyorum. Ancak Pezeshkian’ı aday olarak seçmeye karar verdiklerini söyleyerek onun kesinlikle İran’ın lider olmayı istediğini ifade ediyor.” Başkanım böyle bir şey yok” diye konuştu.
Bu arada, bir araya gelen gazeteci Mohsen Sazegara, Ayetullah Ali Hamaney’in İran’ın dini lider liderini devralacak sıradaki kişi olduğu söylenen oğlu Müctaba’nın ilk gününden beri Celili’yi kazanana seçildi.
Sazegara euronews’e şöyle konuştu: “Müctaba Hamaney, Saeed Celili’yi destekledi ve IRGC’nin (İslami Devrim Muhafızları) istihbaratı Celili’nin arkasında ve hatta onun hükümeti için zar atıyorlar.”
Ancak Sazegara, Hamaney Büyük’ün henüz tam olarak ikna edilebildiğini ve Celili’ye ısınmak için bir süre yaşayabildiğini açıkladı. “Celili’nin başkanlığı Mücteba Hamaney’in dileğidir ama anahtar babasının elindedir”.
Katılımın düşük olması Tahran’ın sorunları hakkında ne söylüyor?
Ancak onun iki günde düşük katılımla mücadele edebilir. İlk turda seçmenlerin yalnızca yüzde 39,9’u sandık başına gitti, oyların yaklaşık yüzde 4’ü daha sonra reddedildi, bu da yüz binlerce kişinin gizli oy sakladığı için oylarını geçersiz kıldığı anlamına geliyor.
İranlılar, sarsılan ekonomi ve Mahsa Amini’nin 2022’de ahlak polisi nezaretindeyken ölümü üzerine yapılan geniş çaplı protestolar da dahil olmak üzere, uzaktan rejime bağlı olarak görülen her noktaya yönelik şiddetli baskılar nedeniyle yıllar boyunca hayatta kalmada sıcaklıktan mahrum kalmaya devam ediyor.
Zenginleştirilmiş uranyum nedeniyle ABD ve Batı ile yaşanan gerginlikler ve bölgesel devam eden ve Lübnan’da Hizbullah’la açık bir çatışmaya dönüşebilecek İsrail-Hamas savaşı, seçmenlerin işler daha da kötüleşirse kimin dümende olacağı fikrinin ayrılığına düşmesine neden oluyor.
Ancak bazılarına göre oy vermenin nedeni, İran cumhurbaşkanının sınırlı yetkisine sahip olması gerçeğine dayanabilir; O zaman onun karar alma meselesinde Ayetullah’tan sonra ikinci sırada yer alırlar ve kendi kabinesini bile seçemezler bile. genellikle durum budur.
Sazegara, gerekirse, cumhurbaşkanının asıl görevi genellikle Ayetullah’ın ve Devrim Muhafızları’nın kaprislerini karşılayan biri olduğunu söyledi.
“Bu insanların çoğu Pezeshkian ile Jalili’yi seçmek arasında hiçbir fark olmadığını söylüyor. Bu da demek oluyor ki bu seçim sorunumuzu çözmeyecek” dedi.
Bunun yerine seçmenler, işleri kendisi daha da kötüleştirmeyecek ve potansiyel sistemi olarak hayatlarını biraz daha iyi hale getirecek şekilde yönlendirebilecek bir adayı seçmeyi istiyor.
“Bana göre bu sahte seçim Celili ile Pezeşkian veya başka bir aday arasında yapılan bir tercih değildir ve değildir. Milletin önüne yerleştirilen bu sandık aslında milletin iradesi ile lider Hamaney arasında bir tercihtir. ve İran’ın diktatörü.”
Sazegara önerileri şu şekilde oldu: “Hamaney her zaman herhangi bir seçimde halkın oyun sisteminde verilen oy olduğunu ve sistemin kendisinde olduğunu vurguladı.”
Bu arada Abdi, oy kullanmaya devam etmenin önemli derecede olduğu biliniyordu.
Euronews, “Gerçek şu ki, geleceğin (konuşuyoruz). Hangi kararın doğru ve hangisinin yanlış olduğunu kesin olarak söylemek mümkün değil.” Dedi.
“Bazıları oy vermezse ve Celili cumhurbaşkanı olursa, sonradan pişman olabiliriz ve keşke Pezeşkian’ı başkan yapmak için bir şeyler yapsaydık düşünülebilir. Bu anlamda hangi kararın doğru olduğunu mühlet adına söyleyemeyiz.”
Pezeshkian gerçekten İran’a reformlar yapabilir mi?
İlk turun favorisi olan Pezeshkian, bazı İran’ı devam ettiren ekonomik krizlerden çıkarabilecek, kadınlara yönelik baskıyı durdurabilecek ve internet özgürlüğünü destekleyebilecek biri olarak görülüyor.
Ancak ne Abdi ne de Sazegara durumunun böyle olacağı konusunda iyimser değil.
Abdi, “Bunlar İran’da çok önemli ve ciddi sorunlar. Elbette Pezeşkian hükümetinin internet özgürlüğü kesinlikle gelişecektir. Kadınlar üzerindeki baskı muhtemelen azalacaktır.” dedi. Ancak bu sürecin hemen çözüleceği düşünülüyor.”
Sazegara’nın tahmini daha da sertti.
“Bana göre mevcut sistem ve İslam Cumhuriyeti’nin kusurlu ve yozlaşmış yapısının çerçevesi Otto von Bismarck bile İran’ın ekonomik olarak iyileştirilemez” dedi.
“Dolayı ile bu sistemin değişmediği süre boyunca, makro politikaların değişmediği süre boyunca, gücün ve zenginliğin yoğunlaşması, iktidardakilerin elinden çıkmadığı süre boyunca ortada bir sorun yok. her alanda ıslahat umuduyla.”
Sazegara, Pezeshkian’ın sunduğu seçeneklere ve kampanya vaatlerinin büyük bir ters etki yaratarak İranlıların birimlerine karşı daha fazla hayal edebileceğine neden olabileceğine bağlanabilir.
Sazegara metni şu şekilde özetledi: “Kim ıslahat vaadinde bulunursa, bunun faydasız olduğunu bilir ama aslında onun halkalı söz, halka verilmiş bir sözdür.”
