Balkanlar’da, çarpıcı doğal güzelliğiyle hayranlık uyandıran bir nehir, uzun ömürlü devam eden yanlış yönetimle daha da kötüleşen kötü hava büyüsünün içindeki dev bir yüzen çöpe dönüştü.
Tonlarca plastik şişe, paslı varil, kullanılan lastikler, ev aletleri, dalgaların karaya attığı odun ve diğer atıklar, Bosna-Hersek’ ormanlık tepelerden geçerek geçen Drina Nehri’nde bir kuşatmanın çökeldi.
Bu çöpün çoğu, kötü niyetli nehir kenarı depolama alanları veya doğrudan Balkanlar’daki üç ülke boyunca akan su yollarına döküldü ve aşağı doğru akarken çitlerin arkasındaki birinikti.
Yerel çevre aktivistleri, Bosna’daki bir hidroelektrik santralinin barajının birkaç kilometre yukarısına, doğu Bosna’da istemekten de olsa bir atık bölgesine yerleşen Visegrad konutlarının inşa ettiği bariyerden şikayet ediyor.
Geçen hafta boyunca kışlar yağmur ve mevsim dışı sıcak hava, Bosna, Sırbistan ve Karadağ’daki birçok su yolunun taşmasına, yakın bölgelerin sular altında tutuklu ve çok yüklü insan evlerini terk etmesine neden oldu.
Çevreci grup Eko Centar Visegrad’dan Dejan Furtula, sağanak gösterisi ve satıcının sonuçlarına rağmen “devasa çöp hesabın” durmadığını söyledi.
Drina Nehri, dağlık kuzeybatı Karadağ’dan Sırbistan ve Bosna üzerinden 346 kilometre uzanıyor. Kollarının çoğu zümrüt rengi ve nefes kesen manzarasıyla anlamı.
Furtula, son günlerde Drina Nehri’nin çöp bariyerinin arkasında yaklaşık 10.000 metreküp atığın biriktiğinin tahmin edildiğini söyledi.
Aynı miktar son yıllarda nehirden çekildi.
‘Çevre ve sağlık açısından büyük tehlike’
Temizledikleri meselenin sonu değil.
Çöplerin çıkarılması ortalama altı ay kadar söylüyor. Ancak, Furtula’nın söylediğine göre Visegrad’daki yerel bir çöplükte son bulma ve şehrin kendi atıklarını işleme kapasitesinden bile yoksun.
“Çöp bölgesindeki yangınlar her zaman yanıyor” dedi ve oradaki koşullar “sadece büyük bir çevre ve sağlık tehlikesi değil, aynı zamanda hepimiz için büyük bir sınır” olarak nitelendirdi.
Yugoslavya’nın dağılmasının ardından 1990’lardaki yıkıcı savaşlardan yıllar sonra, Balkanlar hem ekonomik hem de çevre koruma açısından Avrupa’nın gerisinin gerisinde kalıyor.
AB’yi ele geçirmek istemelerine ve apartman dairelerinin bazı yasa ve yöneticilerini kabul etmelerine rağmen, bölgelerin etkili, düzenli olarak atık dağıtım sistemlerini inşa etmede çok az ilerleme kaydetti.
Bölge geneline izinsiz çöplükler tepeler ve vadiler arasında yer alırken, çöpler yolları ve plastik torbaları ağaçları süslüyor.
Nehir kirliliğinin yanı sıra, Batı Balkanlar’daki birçok yerel başka mücadele zorluklarında da var.
En acil olanlardan biri, bölgedeki bazı şehirleri aşırı yüksek hava kirliliği seviyesidir.
Visegrad’da ikamet eden Rados Brekaloviç, “İnsanların bu gibi acil durumları gerekiyor.” dedi.
