Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Güney Afrika’nın İsrail’e karşı açtığı ve Netanyahu’nun Gazze’deki muharebe operasyonlarını durdurmasını talep eden soykırım işleminin ilk duruşmasını bu hafta yapacak.
11 ve 12 Ocak’ta yapılması planlanan duruşma, BM’nin yüksek mahkemesine onlarca yıldır uygulanan boykot sürecinde ilk kez Lahey’deki 15 yargıcın önünde kendini savunmayı kabul eden İsrail için büyük önem taşıyor. Hollanda.
Dava ne durumda?
Güney Afrika, İsrail’in Hamas’a karşı ilan ettiği savaş sırasında Gazze’de “soykırım eylemlerine” giriştiğini iddia ederek davayı Aralık ayı sonlarında UAD’ye sundu ve mahkemeden ülkenin savunma güçlerinin saldırılarını sürdürmesini engelleyecek geçici bir tedbiri onaylamasını istedi. Bölgedeki operasyonlar sürüyor.
Afrika ülkesine göre İsrail, Soykırım Sözleşmesi kapsamındaki kuralları ihlal etmiştir. Güney Afrika tarafından sunulan 84 sayfalık belgede İsrail, Gazze’de “Filistinli ulusal, ırksal ve etnik grup önemli bir kısmının yok edilmesi amaçlandığı için soykırım niteliğinde” eylemlerde bulunmakla suçlanıyor.
Gazze Sağlık Bakanlığı’na göre, çatışmaların örgütlendiği bu yana İsrail saldırılarında çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 22.000’den fazla Filistinli öldürüldü. Savaş, Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e kurulduğu ve çok sayıda sivil olmak üzere 1.200 kişinin patlamasıyla tetiklendi.
İsrail, Güney Afrika’nın suçlamasını “tiksintiyle” reddetti, iddiayı “temelsiz” olarak nitelendirdi ve kendisini mahkemede savunacağını duyurdu; Bu, İsrail’in desteğinin olası herhangi bir mahkûmiyet miktarını artırmasını daha da zorlaştıracak bir karar.
İsrail kendini nasıl savunacak?
Güney Afrika davası, soykırım suçunun kanıtlanması için çok özel bir özellik olan gerekli soykırım niyetinin, bu özel davada “İsrail’in dava davranış biçimiyle ve aynı zamanda çeşitli kamuya yapılan açıklamalarla desteklenebileceğini” iddia ediyor. King’s College Londra Savaş Araştırmaları Bölümü Uluslararası Hukuk Öğretim Görevlisi Maria Varaki, euronews’e şunları söyledi: “Birçok İsrailli temsilci ve yetkili tarafından verildi.
Ancak King’s College’da Uluslararası İlişkiler dersi veren Alonso Gurmendi Dunkelberg’e göre, İsrail’in muhtemelen itiraz yönü olacaktır.
Euronews, “Soykırımla, bir grubu yok etme, bir grubu yok etme niyetiyle suçu işlemek istemeniz gerekiyor, çünkü onlar o gruptur” dedi.
“İşin zor kısmı da bu ve İsrail savunmasının odaklanacağını tahmin ediyorum. Ya eylemin kendisinin yapmadığını iddia edecek ya da Gazze’yi yaşanmaz, mevcut koşullar yaratmayacağını iddia edecek ve yardım eden kamyonların kalmasına izin vereceklerini vurgulayacak.”
UAD’nin karar vermesi ne kadar zaman alacak?
11 ve 12 Ocak’taki duruşmada İsrail’e karşı açılan soykırım davasının esası ele alınmayacak, yalnızca Güney Afrika’nın acil olarak istediği geçici karar verilecek. Uzmanlara göre bu son karar, duruşmadan birkaç hafta ile bir veya iki ay sonra yapılabilir.
“Mahkeme, her ikisi de Soykırım Sözleşmesine göre daha önce bulunan Gambiya v. Myanmar veya Ukrayna v. Rusya davalarında takip ederse, mahkemenin birkaç hafta içinde geçici kararı vermesini beklerim. [Güney Afrika sordu]” dedi Varaki.
Gurmendi, soykırım davasının esası açısından mahkeme tarafından bir karara varılmasının “birkaç yıl alabileceğini” söyledi.
İsrail için mahkûmiyet ne anlama gelir?
Daha da önemlisi, kararların uluslararası toplumun belirli bir ağırlık taşısa da, Birleşmiş Milletler’in uluslararası yargı organı olan UAD’nin kovuşturma başlatma yetkisi yok. Soykırım mahkumiyetinin bir ülkedeki uluslararası sahnedeki tutukluluk üzerinde büyük etkisi vardır.
“Soykırım Sözleşmesi suç suçunu ele alıyor. Bu yüzden birçok kişi bu mahkumiyeti istiyor” dedi Varaki. “Yalnızca mevcut davadan bahsetmiyorum. Genel olarak mahkumiyet istiyorlar çünkü bunun sonucu kadarki en kötü mahkumiyet olduğunu düşünüyorlar.”
İsrail’in, Güney Afrika’nın talep ettiği geçici tedbirin UAD tarafından onaylanması ihtimalini takip etme konusunda meşru bir kayıt olmasına rağmen da Gurmendi Dunkelberg, ABD de dahil olmak üzere buna uymayan emsal vakaların bulunduğunu söyledi.
“Sorun şu ki, uygulama açısından, kapınızı çalıp ‘Hakim kesmeyi başarır, sizi mahkemeye itaatsizlikten ya da buna benzer bir suçtan alıyorum’ diyen uluslararası bir polis yok. Yani aslında bu diğer devletlerin ne yapabileceğine ve yapabileceğine bağlı” dedi.
“İsrail’in emre uymadığını varsayarsak – ki bu verilmemiştir, İsrail sadece buna uyabilir – o zaman diğer devletler İsrail’e [bunu yapmak için] baskı yapabilir.” Mahkumiyet, Batılı müttefiklerin İsrail’in Gazze’deki savaşına destek verebilir.
