Harvard Üniversitesi’nden evrimsel biyolog Iosif Lazaridis ve takımı, Ukrayna’daki Mykhailivka Bronz Çağı arkeolojik alanında bulunan ve yaklaşık 5 bin 300 ila 5 bin 700 yıl evvel yaşadığı kestirim edilen bu bireyin, Yamna kültürünün en eski temsilcisi olduğunu belirledi.
Lazaridis ve takımı, Karadeniz’in kuzeyinde yaşamış 435 bireyin DNA kalıntılarını inceledi. Yapılan araştırmalar, Yamna halkının Serednii Stih kültürüne mensup insanların soyundan geldiğini ortaya koydu. Nature mecmuasında yayımlanan çalışmada, bu keşfin, yalnızca çağdaş Avrupalıların genetik mirasını değil, tıpkı vakitte Avrasya tarihini de şekillendiren kıymetli göç ve değişim süreçlerini gözler önüne serdiği vurgulandı.
AMANSIZ SAVAŞÇILAR
Araştırmacılar, Yamna halkının göçebe ve savaşçı bir toplum olduğunu belirtiyor. Popular Mechanics mecmuasına nazaran, bu savaşçılar, Avrupa’nın lokal halklarını genetik olarak neredeyse büsbütün değiştirmiş olabilir. Bu durum, Yamna topluluğunun göç ettiği bölgelerde savaşçı ve baskın bir kültür kurduğunu düşündürüyor.
Araştırmalar, Yamna halkının esrar kullandığını da ortaya koydu. Esrar kalıntılarının mezarlarda bulunması, bu bitkinin Avrupa ve Ortadoğu’ya yayılmasında Yamna topluluğunun rol oynamış olabileceğini gösteriyor. Soylarından gelen İskitlerin ise esrarı mangallarda yakarak buharını soludukları tespit edildi.
YAMNA MEZARLARI VE KÜLTÜREL MİRASI
Yamna halkı, ismini kendine mahsus mezar çukurlarından alıyor. Bu mezarlarda, ölüler gömülmeden evvel aşı boyasıyla kaplanıyordu. Bu ritüelin, topluluğun mevt anlayışına dair değerli ipuçları sunduğu düşünülüyor.
Yapılan bu keşif, Avrupa’nın tarih öncesi periyoduna dair bilinmeyenleri gün yüzüne çıkarırken, kıtanın genetik ve kültürel evrimine dair yeni tartışmaların önünü açıyor.
YAMNA KÜLTÜRÜ
Yamnaya kültürü yahut Yamna kültürü geç Bakır Çağı’ndan erken Tunç Çağı’na kadar var olmuş, Ural Irmağı, Dinyester ve Güney Bug ortasındaki bölgelerde yaşamış halkların oluşturduğu bir arkeolojik kültür. Arkeolojik mezar kazılarınca bulunan mezarların çukur biçiminde odalardan oluşmasından ötürü Çukur Mezar kültürü (Pit Grave) ve Aşıboyası Mezar kültürü (Ochre Grave) olarak da isimlendirilen kültür M.Ö. 3300 ve 2600 yılları ortasında var olmuştur.
Yamna kültürünün üyelerinin büyük ihtimalle Mal’ta–Buret’ kültürü kökenli Doğu Avrupa avcı-toplayıcılarıyla Kafkas avcı-toplayıcıların karışması sonucu oluştuğu iddia edilmektedir. Kültür birebir vakitte Afanasiyevo kültürüne de çok benzemektedir.
Kültür geç Neolitik Çağ’da ortaya çıkmış ve Avrupa ve Asya’ya yayılmış Corded Ware, Bell Beaker, Sintashta, Andronovo ve Srubna kültürlerine çok benzemektedir. Bu kültürler ortak olarak at kullanımı, gömü halleri ve göçebelik üzerine kurulu iktisat üzere özellikler göstermektelerdir. Genetik çalışmalar da bu toplumların soysal olarak büyük açıdan bozkır kökenli olduklarını göstermektedir. Yamna kültürü çoklukla geç Proto-Hint-Avrupalılar ile ilişkilendirilir ve bölgenin Kurgan hipotezince de Proto-Hint-Avrupa lisanının urheimatı olduğu düşünülmektedir.
