Rusya’da gelecek yıl Mart ayında planlanan başkanlık seçimlerine hazırlanırken Vladimir Putin yapmayacak mı oyunu oynuyor ve yeniden teklifleri henüz açıklamadı.

Ancak, görevdeki başkanın görünendeki sorguü bir maskearalıktan başka bir şey değil ve – dünyada sarsan bir Allah’ın eylemi sayılmazsa – altı yıl daha Rusya’yı yönetmeye hazırlanıyor. Ve yurtdışındaki bilgilere ne kadar mantıksal olmayan bir görünümse, Ukrayna’nın devam eden geniş alanda işgali, onun iktidar üzerinde katı hakimiyetini sağlamlaştırmaya yardımcı oldu.

Aslına bakılırsa, Putin’in Rusya’daki bağımsız siyasi imajının tamamı, onun hiçbir rakibinin ayakta kalamayacağı, yıkılmaz, erkeksi bir savaş tanrısı olduğu fikrine dayanabilir.

Bu onun politik yapısının özüdür. Onun diğer sosyal kılıkları, Rusya’daki, iç ve dış çevredeki çeşitli iktidar kademelerinin yanı sıra, ister düşman ister suç arkadaşı olsun, yabancı devlet başkanlarına mahsustur.

Ancak bu, Putin’in hiçbir soru sorulmadan onu bir kez daha yıl boyunca görünmeyene kadar görünen Rus halkı için özel olarak giydiği kıyafet.

Kaos zamanlarının bir yan ürünü

Putin’in siyasi şahsını kişisel karizmaya, idari zekaya ya da entelektüel cesarete dayandırmayı seçmesinin tek gerçeği, dolayısıyla onun yozlaşmış siyasi merdiveni arkadan bıçaklamayı başardığı, geç Boris Yeltsin dönemi tarafından belirlendi.

Bu bir kaos dönemiydi; Liberal ve piyasa reformları nedeniyle değil, reformcuların değişimlerin bölgedeki mevcut durumu nedeniyle, daha önce siyasi ve ekonomik gücün sıkı bir şekilde ellerinde ikna olmuşlardı.

Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Ağustos 1999’da Moskova Kremlin’de yapılan toplantıda Başbakan Vekili Vladimir Putin’i dinlerken gülümsüyor

O zamanlar Rusya’da değişiklikler yoktu ve tepeden emirle yapılıyordu ve reformları tabandan demokrasiye yönelik büyük bir muhalefet siyasi hareketi zorlayabilecekti.

Üstelik daha önce siyasi güçler dağıtıldı ve ekonomik zenginlik elde edildi; onları yolda durduranlar muhalifler değil, reformların ilk savunucuları oldu.

Öte yandan Rusya’da idealist demokrasinin değil, federal güç merkezinin zayıfladığı bir dönemdi. Bu oyunun bir yan ürünü olan özgürlük hiçbir zaman gerçekten arzulanmadı; Hoşgörü gerekiyordu.

Çeçen durumu varoluşsal bir tehdide dönüşüyor

İki Çeçen Savaşı hem Yeltsin’e hem de Putin’e bir amaç kazandırdı. Kurulumun yapılması Rusya tehlikedeydi ve onu korumak için savaşacaklardı.

Ancak gerçek şu ki, Sovyet döneminde Çeçen halkı en korkunç devlet suçlarından birine maruz kaldı; toplu halde zorla Orta Asya’ya kaydoluyorlar.

Yaşlılar ve yeni doğanlar sığır vagonlarına tıklanıp doğuya doğru götürülüyordu. En kırılışındaki çoğu yolculuk boyunca hayatlar kaybedilir.

Rusya İçişleri Bakanlığı askerleri ve Dağıstanlı gönüllüler Tando köyündeki bir dağda kutlama yaparken ateş açıldı, Ağustos 1999

Çeçenler ancak Moskova’daki merkezi iktidarının zayıflamasıyla atalarının topraklarına dönebildiler. Dolayısıyla Çeçenlerin karşılıklı mücadelesi, Rusya’nın topraklar üzerindeki hakimiyetinin bir sonucuydu; Daha önce Sovyetler Birliği tamamen yok olmuştu.

Ancak Yeltsin ve Putin türlerinin Moskova efendileri, neredeyse yirmi yıl sonra Ukrayna’ya yapıldığı gibi, Çeçen davasını Rusya’nın kendisi için varoluşsal bir tehdide dönüştürmeyi tercih etti.

Zaten kaydedilmiş olan savaşın yolunun bulunması gerekirken, Putin’in siyasi gücü, bugün nefret ettiğimiz savaş diktatörüne bu şekilde dönüştü.

Planlanan kuklanın güçlü adamı başarabilir

Eylül 1999’da Grozni’deki apartman bombalamalarından sorumlu olan ve Rusya’nın genel sıralamasında İkinci Çeçen Savaşı’na verilen karar pek çok spekülasyona sahipti – Putin bu dünyayı terk ettikten sonra da uzun süre hayatta kalabildi.

Gerçek şu ki, Rus merkezi hükümeti, Putin’in ilgi odağı olmadan önce tam kontrol elde etmek ve yeni oluşan Rus federalizmini engellemek için savaşmak için uyumlu bir siyasi araç olarak seçilmişti.

Terörist saldırılar bir tuzak olsa da olmasa da Putin zaten Yeltsin klanı ve Rusya’nın bir sonraki başkanının kim karşılığında karar verecek yeterli güce sahip birkaç oligark tarafından seçilmişti; Aralarında Boris Berezovsky (daha sonra suikasta kurban gitti) Britanya’da) ve Yeltsin’in damadı Valentin Yumashev (sadık kaldı).

Rusya Başbakanı Vladimir Putin (sağda), Botlikh’in kalıcı dağlarındaki Rus askeri üssünde yerel bir polis memuruna ödül takıyor, Ağustos 1999

Yeltsin’in savaş yolu stratejisi, Sovyet döneminde ülkeyi terörize eden ağır yıpranmış güvenlik yazılımını daha da güçlendirdi.

Putin geleceğin kuklası olarak seçildi, çünkü bu amaca uyuyordu; diktatörün tam olarak saatleri ayarladığı şeydi.

Savaşa ihtiyacı olan yalnızca Putin değildi; yeniden doğan Rus otokrasisi bunu yaptı. Belki de oluşma ama FSB’nin kendisi ya da belki de ihtiyaç rejimi casus aşikârı sağlayan, Grozni’nin kontrolü altında olmayan, sahtekar Çeçen İslamcı aşırıcılardı. Zaten hikayeye inanmış olan Rusya’nın kamuoyunun gözünde aradaki fark çok fazla olmayacak.

Bir yönetim aracı olarak savaş gerekliliği zaten mevcut. İkinci Çeçen Savaşı, Putin’in siyasi imajını öyle bir şekillendirdi ki, bunun dağılımını da geçemedi.

Çeçenya’dan Transdinyester’e ve ardından Suriye’ye

Sonuçta anlatı son derece etkili oldu ve zavallılaşan Rus kitlelerine daha önce kolektif güç duygusu verdi.

Kremlin’in konuşması, Çeçen Savaşları’nın Rusya’nın uzun vadeli arka planında devam eden terör saldırılarının yanı sıra, halkın Putin’in dönüştüğü sert babacan figürü çevresinde döndüğüna da yardımcı oldu.

Bu arada Putin patronlarından koptu ve biriktirebildiği gücü ve gücü tamamen kendine sakladı.

Alagir, Kuzey Osetya’nın güçlü bir araçta bulunan Rus askerleri, Ağustos 2008

Ardından 2008’de Gürcistan Savaşı geldi; Rus kuvvetlerinin Gürcü ordusunu birçok kez gölgede bırakan küçük ve hızlı bir zafer. Yeltsin’in yıllar önce Moldova’nın Transdinyester’in müdahalesinden çok daha doğrudan ve daha büyük bir dış savaş teşkilatı için bu bir dönüm noktasıydı.

Rusya resmi olarak bir imparatorluktu daha önce. Rusya’nın stokunun kasasını sürekli dolduran bir sonraki petrol fiyatlarından daha da cesaret alan Putin, herhangi bir alternatifin fiilen yasaklandığı bugün sahip olduğu boş popülaritesinin değil, gerçek popülaritesinin zirvesindeydi.

Rusya’yı tekrar küresel haritaya sokan şeyler, 19. yüzyılda Avrupa güçlerinin bölgesel odaklı sömürgeci müdahaleleri gibi, Suriye macerasıydı. 2014’te Kırım’ın ilhakı ve Donbas bölgesindeki askeri saldırıyla birlikte Rusya’nın askeri süper güç imajı yeniden canlandı.

Maske çatlamış olabilir ama savaş diktatörü galip gelecek

Putin’in geç dönemde imajı çatlamaya başladı ve bunun nedeni sadece 2014’te Ukrayna’ya karşı kesin bir zafer elde edilememesiydi.

Çok uzun bir süre iktidarda kaldı, hızlı ekonomik büyüme sona erdi ve temel siyasi özgürlüklerin görünümü kaybolmaya başladı. Ukrayna, Putin için ikili bir faktör haline gelmişti; Kontrol edilmediği şekilde rejim istikrarına yönelik bir tehdit olarak algılanıyordu, ancak hızla etkisiz hale getirildiği takdirde Putin’in yönetimini denemek için harika bir fırsat sağlıyordu.

Rusya, yeni bir savaşa girecek, “büyük bir savaş”, Putin’in yetkisine damgasını vuracak ve yaşam boyunca gücünü pekiştirecektir.

Dokuz ay süren savaşın ardından zafer asla başarısız oldu, buna rağmen rejim iktidarda kalma süresinin uzamasının yeni bir yolu bulmuştu: daha düşük dayanıklılık, devam edecek kadar bir savaş.

Bir bakıma, devam etmeye yetecek kadar kaynağa sahip, ancak sivil hareketsizliğe neden olacak kadar olmayan bir savaş. Batılı liderlerin kendi bakış açılarından bunu bir çevreleme stratejileri olarak görüyorlar; Rusya’nın zaferini kazanmak, kaynakları tüketmek, ancak sonrasında ortaya çıkan Rusya’nın kaotik bir şekilde parçalanması, topyekün savaş ve hatta nükleer soykırım korkusuyla onu yenmek için yeterli kaynakla çalışmamak.

Aynı zamanda Putin ve yakın bölgelerde, tüm bunları Rusya’da totalite ticareti geri getirmek için bir fırsat olarak görüyor, gelecek yıllarda konumlarını güvence altına alıyor ve bir yandan da Ukrayna’nın eninde sonunda baskı altında parçalanacağını umuyor.

Ve savaş diktatörü Putin, hırpalanmış olsa da galip gelecek.

Aleksandar Đokić, Novaya Gazeta’da köşe yazarı olan Sırp siyaset bilimci ve analistidir. Daha önce Moskova’daki RUDN Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalışıyordu.

Euronews olarak tüm görüşmelerin önemli kısımlarından oluşuyor. Önerilerinizi veya sunumlarınızı sürdürme ve sohbetin bir parçası olmak için [email protected] adresinden bizimle iletişime geçin.